27 feb Veerkracht, weerbaarheid en motivatie voor pubers in een tijd van vergelijking en prestatiedruk
De puberteit is een complexe levensfase waarin jongeren zichzelf leren ontdekken, balancerend tussen de behoefte aan autonomie en sociale acceptatie. De invloed van social media heeft deze dynamiek ingrijpend veranderd. De “cirkel van vergelijking” van pubers is niet langer beperkt tot de school, buurt of vriendengroep, maar reikt wereldwijd. Dit versterkt de hang naar erbij horen en legt tegelijkertijd een enorme prestatiedruk op. Naast sociale vergelijking worden pubers geconfronteerd met een schoolsysteem dat sterk gericht is op toetsen en prestaties, met als doel een toekomst op te bouwen.
Dit krachtenveld heeft een impact op hun mentale gezondheid: stress, verminderde weerbaarheid en een gebrek aan intrinsieke motivatie worden steeds vaker gesignaleerd. Stress werkt bovendien verlammend op het vermogen om te leren, en daarmee op de prestaties die het schoolsysteem zo belangrijk vindt. Het antwoord ligt niet in nóg meer focus op presteren, maar juist in het versterken van de puber als persoon door middel van doelgericht coachen.
De uitdagingen van de moderne puber
- Vergroting van de sociale vergelijking
Sociale media stellen pubers voortdurend bloot aan de prestaties, levensstijlen en uiterlijke kenmerken van anderen. De druk om niet onder te doen voor leeftijdsgenoten creëert een constante behoefte om te “presteren” op sociale platforms, vaak ten koste van authentieke zelfexpressie. - Prestatiedruk vanuit het onderwijssysteem
Toetsen en cijfers worden vaak gebruikt als maatstaf voor succes, terwijl ze niet altijd aansluiten bij de persoonlijke doelen en behoeften van pubers. Dit creëert een extrinsieke druk die hun intrinsieke motivatie ondermijnt. - De gevolgen van stress op leren en mentale weerbaarheid
Stress activeert de fight-or-flight-respons, wat het vermogen om nieuwe informatie op te nemen en creatief te denken ernstig belemmert. Dit belemmert niet alleen academisch succes, maar ook de ontwikkeling van veerkracht en emotionele stabiliteit.
De kracht van doelgericht coachen
Doelgericht coachen biedt een alternatief voor de prestatiegerichte aanpak van het huidige schoolsysteem. Het legt de nadruk op het versterken van de unieke identiteit van de puber en het opbouwen van intrinsieke motivatie.
- Persoonlijke doelen boven curriculaire doelen
Waar het curriculum zich richt op uniforme leerdoelen, stelt doelgericht coachen de persoonlijke ontwikkeling van de puber centraal. Wat wil hij of zij bereiken, wat zijn de passies, en hoe kan dat vorm krijgen binnen en buiten het schoolsysteem? - Autonomie als sleutel tot motivatie
Autonomie is cruciaal voor pubers. Wanneer zij de vrijheid ervaren om hun eigen doelen te formuleren en strategieën te bepalen, groeit hun motivatie exponentieel. Dit stimuleert hen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun leerproces. - Veerkracht en mentale weerbaarheid
Door te werken aan zelfbewustzijn en een sterke identiteit, kunnen pubers beter omgaan met stress en tegenslagen. Ze leren dat falen een onderdeel is van groei en ontwikkelen vaardigheden om terug te veren na uitdagingen.
Doelgericht coachen in de praktijk
- Stap 1: Zelfbewustzijn creëren
Een coach helpt de puber te reflecteren op wie hij of zij is, waar hij/zij voor staat en wat hij/zij belangrijk vindt. Dit kan door middel van gesprekken, oefeningen en bijvoorbeeld het maken van een persoonlijke waardenkaart. - Stap 2: Realistische, persoonlijke doelen stellen
Samen met de puber worden doelen geformuleerd die aansluiten bij zijn of haar passies en talenten. Deze doelen zijn specifiek, meetbaar en haalbaar, maar ook uitdagend genoeg om groei te stimuleren. - Stap 3: Plan van aanpak ontwikkelen
De puber bepaalt samen met de coach welke stappen nodig zijn om de gestelde doelen te behalen. Dit geeft een gevoel van controle en eigenaarschap. - Stap 4: Reflecteren en bijsturen
Regelmatige reflectiemomenten zorgen ervoor dat de puber blijft leren van ervaringen en de doelen kan bijstellen waar nodig. Dit versterkt de veerkracht en het vermogen om flexibel met uitdagingen om te gaan.
Effecten op schoolprestaties
Hoewel doelgericht coachen niet primair gericht is op betere cijfers, zijn positieve effecten op schoolprestaties vaak een indirect gevolg. Door te werken aan veerkracht, weerbaarheid, motivatie en autonomie, voelen pubers zich zekerder en betrokken bij hun leerproces. Dit resulteert in betere prestaties en een hogere tevredenheid, zowel bij de puber zelf als bij docenten en ouders.
Kortom, in een wereld waarin pubers voortdurend worden geconfronteerd met sociale vergelijking en prestatiedruk, is doelgericht coachen een krachtig instrument om hen te ondersteunen. Het versterkt hun zelfbewustzijn, autonomie en mentale weerbaarheid, wat niet alleen hun welzijn, maar ook hun prestaties ten goede komt. Door te investeren in persoonlijke doelen in plaats van uitsluitend op toetsen en cijfers te focussen, bouwen we aan een generatie die zichzelf beter kent, veerkrachtiger is en sterker in het leven staat.
Wil je weten hoe doelgericht coachen binnen jouw school of organisatie kan worden toegepast? Neem contact op voor advies op maat.